دیجیتال مارکتینگ نامی است که آن را در دنیای بازاریابی بسیار شنیده‌اید. امروزه از مهمترین شاخه‌های بازاریابی، بازاریاب‌ها برای ارائه بهتر خدمات و فروش محصولاتشان تلاش می‌کند از بازاریابی دیجیتال کمک بگیرند.
دنیای دیجیتال مارکتینگ بسیار گسترده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید، همچنین یادگیری تمام مفاهیم و تکنیک‌های آن نیز یک شبه امکان‌پذیر نیست. با این وجود در این نوشته به معرفی کلی دیجیتال مارکتینگ و زیرشاخه‌های شناخته‌شده آن خواهیم پرداخت.
حال باید ببینیم بازاریابی دیجیتال چیست؟ این حوزه چه استراتژی‌ها و بسترهایی دارد؟ تفاوت‌های اصلی آن با انواع دیگر بازاریابی‌های مدرن در چیست؟ شروع دیجیتال مارکتینگ به چه صورت است؟
دیجیتال مارکتینگ چیست؟
تعریف بازاریابی دیجیتال را در خود این واژه واضح است:
هر شکلی از بازاریابی که در آن برای رساندن پیام خود، از لوازم و دستگاه‌های دیجیتال از جمله کامپیوتر، تلفن همراه، تبلت، … استفاده می‌شود. دیجیتال مارکتینگ مفهوم بسیار گسترده‌‌ای است که تعداد زیادی از روش‌های بازاریابی دیگر را شامل می‌شود. از جمله بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، بازاریابی اینستاگرام، بازاریابی اینترنتی، ایمیل مارکتینگ و بازاریابی موتورهای جست‌وجو.
تاریخچه دیجیتال مارکتینگ
درست از زمانی که وسایل دیجیتال از جمله کامپیوتر و تلویزیون راه خود را به خانه‌های مردم باز کردند بازاریابی دیجیتال آغاز شد. با واردشدن تلفن‌های همراه و در ادامه گوشی‌های هوشمند، بستری کاملا جدید و متفاوت برای دنیای بازاریابی شکل گرفت. حالا بازاریاب‌ها می‌توانند با زحمت بسیار کمتری، با کمک وسایل دیجیتال شخصی مردم برنامه‌های بازاریابی خود را اجرا کنند.
سرعت این جریان با متولدشدن اینترنت صدها برابر شد و در ادامه نیز زیرشاخه‌های دیجیتال مارکتینگ به سرعت متولد شوند. ایمیل مارکتینگ یکی از اولین زیرشاخه‌های دیجیتال مارکتینگ بود که امروز شاهد زیرشاخه‌های بروزتری از جمله بازاریابی شبکه‌های اجتماعی هستیم.
پایه‌های دیجیتال مارکتینگ
برای چیدن یک استراتژی دیجیتال مارکتینگ باید با پایه‌های آن آشنایی داشته باشید:
دستگاه‌های دیجیتال
مخاطبان برای آن که با شما و وبسایتتان آشنا شوند، از یک دستگاه دیجیتال استفاده می‌کنند. تبلت، موبایل، کامپیوتر و لپ تاپ همگی از دستگاه‌های دیجیتال هستند. برای چیدن استراتژی دیجیتال مارکتینگ باید بدانید مخاطبان شما دقیقا چه دستگاه‌هایی را در اختیار دارند.
بسترهای دیجیتال
مخاطبان شما از چه بسترهایی برای دسترسی به شما استفاده می‌کنند؟ اپلیکیشن شما برای آنها مهم‌تر است یا سرچ گوگل؟ یا فقط شبکه‌های اجتماعی شما را دنبال می‌کنند؟ شناسایی بسترهای دیجیتال به شما در برنامه‌ریزی بهتر و بهینه‌تر کمک می‌کند. مثلا اگر مخاطبان شما در اینستاگرام فعال هستند، شما نیز باید در اینستاگرام فعالیت کنید و در تلاش باشید تا به اکسپلور راه یابید.
دادههای دیجیتال
تمام اطلاعاتی که درباره مخاطب بدست می‌آورید دادههای دیجیتال محسوب می‌شوند. این اطلاعات شامل مشخصات فردی (سن، شغل، جنسیت، …) می‌شود و حتی اطلاعات تماس (ایمیل، شماره تماس) و حتی آی پی افراد را نیز شامل می‌شود. این داده‌ها در طراحی استراتژی دیجیتال مارکتینگ یا پرسونا به شما کمک می‌کنند تا بعد از آن نقشه سفر مشتری را به بهترین شکل طراحی کنید. با استفاده از دادههای مخاطبان می‌توانید موجب افزایش نصب اپلیکیشن‌تان باشید.
تکنولوژی دیجیتال
قرار است از چه تکنولوژی‌ها و ابزارهای دیجیتالی در این راستا استفاده کنید؟ آیا با نسخه‌های جدیدتر و آپدیت‌شده این تکنولوژی‌ها آشنایی دارید؟ آشنایی با جدیدترین تکنولوژی‌ها و ابزارهای بازاریابی دیجیتال از مواردی مهمی است که باید یاد گرفت.
بازاریابی دیجیتال چه چیزی نیست؟
معمولا بازاریابی دیجیتال با مدل‌های دیگر از بازاریابی اشتباه گرفته می‌شود. در ادامه می‌بینیم که تفاوت دیجیتال مارکتینگ با سایر روش‌های شناخته شده بازاریابی چیست؟
تفاوت دیجیتال مارکتینگ با بازاریابی محتوایی
بازاریابی محتوایی یکی از استراتژی‌های اساسی در بازاریابی دیجیتال است. از سوی دیگر دیجیتال مارکتینگ هم یکی از استراتژی‌ها در بازاریابی محتوایی کاربرد دارد. از جهتی دیگر این دو یکدیگر را کامل می‌کنند. بازاریابی موتورهای جست‌وجو یا سئو مارکتینگ یکی از مهمترین نقاط تلاقی این دو روش بازاریابی است.
تفاوت دیجیتال مارکتینگ با اینباند مارکتینگ
این دو حالت نیز مشابه حالت‌های قبلی هستند؛ بسیاری بر این باورند که بازاریابی درونگرا یک حالت جدید از بازاریابی دیجیتال است؛ اما در واقعیت این دو کاملا جدای یکدیگر عمل می‌کنند. در دیجیتال مارکتینگ می‌توان مثلا استفاده از پیامک را به عنوان یک رویکرد کاملا سنتی به کار گرفت. در نقطه مقابل، در بازاریابی درونگرا می‌توان از منابع غیر دیجیتال مانند چاپ بروشور و کتابچه نیز استفاده کرد.
تفاوت دیجیتال مارکتینگ با اینترنت مارکتینگ
ممکن است فکر کنید این دو مفهوم یکسان‌اند اما واقعیت این است که این‌ها متفاوت از هم عمل می‌کنند. البته که بازاریابی دیجیتال از بازاریابی اینترنتی (یا آنلاین) گسترده‌تر است. چرا که بازاریابی اینترنتی تنها با استفاده از اینترنت امکان‌پذیر است؛ اما بازاریابی دیجیتال بدون وجود اینترنت نیز وجود دارد. به عنوان مثال، از استراتژی‌هایی که می‌توانید در دیجیتال مارکتینگ به کار ببرید اما زیرمجموعه اینترنت مارکتینگ نیست؛ ارسال پیامک است. تبلیغات درون برنامه‌های آفلاین نیز از جمله مثال‌هایی است که نمایانگر تفاوت این دو روش است.
مزایای بازاریابی دیجیتال
جهانی شدن
امروزه دیگر کسی را پیدا نخواهید کرد که که حداقل به یکی از دستگاه‌های دیجیتال مانند کامپیوتر و تلفن هوشمند دسترسی نداشته باشد. بازاریابی دیجیتال در تمام ساعت‌های شبانه‌روز به شما کمک می‌کند که به تمام مردم دنیا دسترسی داشته باشید. در حالی که در مدل‌های بازاریابی سنتی، تبلیغات و بازاریابی تنها در ساعت‌هایی خاص (مانند بازاریابی تلفنی) و مکان‌هایی خاص (مانند نصب بیلبورد در بزرگراه) صورت می‌پذیرد.
هدف قرار دادن مخاطبان اصلی
قطعا مخاطبان شما تمام افراد جامعه نخواهند بود و تنها گروه خاصی را شامل می‌شوند. شما به کمک بازاریابی دیجیتال می‌توانید این مخاطبین خاص را مورد هد ف قرار دهید. البته که مشخص کردن جامعه هدف با روش بازاریابی سنتی کار سختی است. اما وجود روش‌هایی مانند سئومارکتینگ موجب دسترسی آسانتر به مخاطب هدف می‌شود. همچنین در اینستاگرام می‌توان با استفاده از هشتگ فارسی و انگلیسی و کاربرد درست از این هشتگ‌ها مخاطبان موردنظر را به صفحه خود راهنمایی کنید.
انعطاف‌پذیر بودن
انعطاف‌پذیری بازاریابی دیجیتال بسیار است. شما در صورتی که با هر نتیجه نادلخواه روبه‌رو شوید می‌توانید با تغییر متغیرها به سرعت می‌توانید به نتیجه مناسب برسید. تغییرات عوامل نامطلوب در نتیجه دیجیتال مارکتینگ برخلاف بازاریابی سنتی، بسیار سریع و راحت است.
امکان مکالمه دوطرفه
شما هرچه بیشتر با مخاطبانتان مکالمه داشته باشید، چهره‌ای انسانی‌تر از کسب‌وکارتان را نشان می‌دهید. با بازاریابی دیجیتال این امکان برای شما فراهم می‌شود تا چهره انسانی برندتان به مخاطب نشان دهید. یکی از بهترین فضاها برای ایجاد مکالمه و دیجیتال برندینگ، بخش کامنت در وبسایت و شبکه‌های اجتماعی است.
مقرون به صرفه بودن
هزینه‌های تبلیغات سنتی مانند چاپ و تبلیغات تلویزیونی و انتشار بیلبورد معمولا بسیار بالاست. همین مسئله موجب می‌شود که کسب‌وکارهای کوچک نتوانند در این سطح با کسب‌وکارهای بزرگ در رقابت باشند. دیجیتال مارکتینگ در نقطه مقابل، بسیار مقرون به صرفه‌تر تمام می‌شود، همچنین در بسیاری از استراتژی‌های دیجیتال مارکتینگ، متناسب با بودجه بازاریابی و تبلیغات کمپین‌هایی تعریف کرد. یک مثال خوب از این روش‌ها تبلیغات کلیکی یا CPC است.
قابل اندازه‌گیری بودن
یک فاکتور مهم در حین برنامه‌ریزی برای بازاریابی و کمپین‌های تبلیغاتی، قابل اندازه‌گیری بودن آن برنامه است. اندازه گیری و تحلیل در پایان هر دوره از بازاریابی به شما درباره موفقیت یا عدم موفقیت عملکردتان اطلاعات می‌دهد. سخت است اگر بفهمید چند نفر یک بیلبورد را در یک بزرگراه مشاهده کرده‌اند؛ اما با فراهم آمدن دنیای دیجیتالی امروز، وجود ردپاهای دیجیتال و قابلیت ردیابی هر فعالیت دیجیتالی، شما می‌توانید تمام فعالیت‌های کاربران را اندازه‌گیری و تحلیل کنید. این فعالیت‌ها شامل اندازه‌گیری نرخ تبدیل، نرخ فروش، کلیک روی لینک و … می‌شود.
چالش‌های دیجیتال مارکتینگ
-
زمان‌بر بودن
با وجود تمام مزایایی که استراتژی‌های دیجیتال مارکتینگ دارند بیشتر از هرچیزی زمان‌بر هستند و معمولا نتیجه آنها یک شبه مشخص نخواهد شد. بنابراین بهتر است برنامه‌های بلند مدت را در نظر برسی رده و در نظر داشته باشید.
-
نیاز به یادگیری
برای متخصص شدن در بازاریابی دیجیتال نیاز است که مهارت‌های مختلف را یاد بگیرید. آموزش دیدن نیز زمان می‌خواهد و تمام منابع یادگیری دیجیتال مارکتینگ معمولا به صورت رایگان در دسترس قرار نمی‌گیرند.
-
تحریم‌ها
این چالش مختص ایران است! تحریم شدن از سوی بسیاری از وبسایت‌ها و راحت نبودن پرداخت‌های ارزی، موجب شده که دیجیتال مارکترها در ایران نتوانند تمام سرویس‌های دیجیتال مارکتینگ را به راحتی مورد استفاده قرار دهند.
شما در مواجهه با بازاریابی دیجیتال، بسیاری از اطلاعات کاربران را در اختیار خواهید داشت. شما در برابر این اطلاعات مسئولیت دارید و باید از آنها محافظت کنید. امنیت شبکه و وبسایت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
استراتژی‌ها و شاخه‌های دیجیتال مارکتینگ
بازاریابی موتور جست‌وجو یا سئو مارکتینگ
سئو یا Search engineoptimization به منظور بهینه سازی سایت برای موتورهای جستجو صورت می‌پذیرد. سئو از اصلیترین و مهمترین شاخه‌های دیجیتال مارکتینگ است.
سئو در واقع اقداماتی و فعالیت‌هایی را شامل می‌شود که با انجام آنها می‌توان رتبه سایت را در کلمات خاصی در موتورهای جستجو بالا برد. این ارتقای رتبه به صفحه اول و بخصوص لینک‌های اول موجب آشنایی بیشتر کاربران سایت و با کسب و کار می‌شود. یعنی اگر پس از طراحی سایت، سئو صورت نگیرد، و در صفحه اول قرار نگرفته باشد ورودی چندانی نخواهد داشت.
در حالت کلی سئوی یک صفحه سایت به سه قسمت تقسیم می‌شود:
سئوی On-Page
سئوی آن‌پیج به تمام محتواهایی که روی آن صفحه منتشر شده، وابسته است. ناگفته نماند که هرچه کیفیت محتوای متنی و تصویری صفحه بالاتر باشد، کیفیت سئوی On-page آن صفحه نیز بالاتر است و مخاطبان سریع‌تر آن را پیدا خواهند کرد.
سئوی Off-page
سئوی آف‌پیج به تمام عوامل خارج از آن صفحه که روی سئو سایت تاثیر دارند، گفته می‌شود؛ مثلا بک لینک‌ها یکی از عوامل موثر در سئوی Off-page هستند. وبسایت‌های ارجاع دهنده بنابر میزان اعتبارشان و همچنین میزان مرتبط بودنشان به محتوای شما، در رتبه گرفتن صفحه شما در گوگل تاثیرگذار هستند.
سئوی تکنیکال
عواملی فنی مانند سرعت بالا آمدن یک صفحه، لود شدن تمام تصاویر، خراب نبودن لینک‌ها و … که روی سئو تاثیرگذارند و زیرمجموعه سئوی تکنیکال هستند. سئوی تکنیکال در رتبه گرفتن سایت شما تاثیر بسیاری دارد پس نباید از آن غافل باشید.
تبلیغات اینترنتی
تبلیغات اینترنتی از انواع مختلفی برخوردار است که متناسب با نیاز کسب و کارها به‌کار گرفته می‌شوند. افزایش فروش محصول و برندینگ شما به این تبلیغات وابسته است.
مزیت تبلیغات اینترنتی نسبت به تبلیغات سنتی این است که از هزینه کمتری برخوردار است. اساسا نتایج بهتری نیز خواهد داشت؛ زیرا تبلیغات شما نه در یک شهر و یک محل خاص بلکه در کل کشور نمایانده می‌شود و توسط افراد بیشتری دیده خواهد شد.
انواع مختلف تبلیغات اینترنتی رپورتاژ آگهی، تبلیغات بنری در سایر سایت‌ها، تبلیغات همسان، تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی یا تبلیغات در ابتدای ویدئوهای آپارات و … است.
طراحی سایت
طراحی سایت از مهمترین عوامل فعالیت Digital Marketing است. امروزه هر کسب و کار حرفه‌ای یک سایت برای خود دارد. اما فقط برای تعداد کمی از آنها به داشتن سایت بی‌نیازند.
حتی اگر در اینستاگرام نیز فعالیت داشته و فروش بالایی داشته باشید، داشتن سایت موجب می‌شود مردم به شما اعتماد بیشتری داشته باشند زیرا کسب و کارتان فرمت رسمی‌تری به خود خواهد گرفت.
